ΕΡΕΣΙΩΝ ΓΗ

της Μυρσίνης Βαξεβάνη

Σαν το γεράκι στο βράχο,

στέκομαι γαλήνια κι ατενίζω την ατέρμονη, αθώα ομορφιά του περικύμονος Μαστού.

Πάνω στο γκριζοκάστανο, το σμιλεμένο από χέρι φύσης κι ανθρώπου,

ξετυλίγεται δαντελωτά το θαύμα της ανθρώπινης διανόησης,

το θαύμα της εσωτερικής ανάγκης για προστασία και προβολή συνάμα,

της αέναης ανάγκης για κοινωνική διαφοροποίηση, 

που μάστιγα ταλανίζει τις ψυχές των αθώων ανά την οικουμένη.

Το θαύμα, που, ποιός ξέρει πόσες χιλιάδες εργατών κουβάλησαν στους ώμους τους αγόγγυστα.

Το θαύμα που ακόμα στέκει ακροβατώντας, για να μας θυμίζει τις γενιές που πέρασαν, 

τις γενιές που το προσπέρασαν κι εκείνες που αισθάνονται βαθιά το χρέος να το κρατήσουν όρθιο,

μπροστά στη λαίλαπα της εμπορευματοποίησης που απειλεί να το αφανίσει.

Η πλάση κοιμάται κι απ’ τα ακροδάκτυλά μου,

που γυμνά χαϊδεύουν την ανθρώπινη φλέβα της γκρίζας πέτρας,

αισθάνομαι όλα τα πάθια του κόσμου, τότε και τώρα·

Συλλήψεις, εγκλεισμοί, διώξεις, βασανισμοί, δολοφονίες, βιαιοπραγίες, τυραννίες, προδοσίες, εξανδραποδισμοί. Όλα γραμμένα στην πέτρα.  

Αδρά ειργασμένη, λεσβία, πολυγωνική, ισόδομη, ψευδοϊσόδομη τοιχοποιία. Τείχη, οικίες, ιερά, δεξαμενές, φρέατα, πύργοι, περίβολοι και αναλήμματα, τόσα αναλήμματα εδώ και πιο πέρα, στα σύνορα σου, Ερεσία μου γη.

Βαδίζω ανάλαφρα πάνω στο γρασίδι για να γίνω ένα με τους καρπούς σου.

Μάνα, μεγάλη λησμονημένη μητέρα, Κυβέλεια - Δάματερ, προστάτιδα των γεννημάτων, πολυτρόφε.

Μάνα πονετική, που όλα τα πλάσματά σου αγκαλιάζεις.

Θύμησέ τους για άλλη μία φορά πως φτάνεις για όλους,

πως ανήκεις σε όλους το ίδιο.

Μα περισσότερο, σ’ εκείνους που δε σε πληγώνουν,

σ’ εκείνους που σεβαστικά τιθασεύουν κάθε σου κόκκο και βοηθούν βλαστάρι να γίνει.

Όχι για κείνους. Μα για τους μελλοντικούς σου γιους και κόρες.

Αχ μάνα πληγωμένη, ορδές φωτιάς και καταπάτησης, λουτρά αίματος σου πρόσφεραν και σου προσφέρουν θυσία ανώφελη.

Συγχώρα τους, που αιώνες τώρα, τ’ όνομά σου έχουν ξεχάσει..

 Γιαλός Ερεσού, Ιούλιος 2016

Ακρόπολη Ερεσού- πρόποδες, 2014. Λεσβία τοιχοδομία στο ριζιμιό βράχο

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Πατρίδα της Σαπφούς, του Θεόφραστου και του Φανία, τόπος ευλογημένος, κριθάρι πιο λευκό κι απ’ το αιθέριο χιόνι, κρασί γλυκό κι ευωδιαστό, μυστήριο που κείτεται βουβό στα ερείπια του Μαστού, πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες και τους ανθρώπους του πνεύματος, προπύργιο του αγώνα της αντίστασης απέναντι στην κάθε ξένη και εγχώρια κατοχή, παράδεισος χαλάρωσης και ψυχαγωγίας για τους νέους, τους έλληνες και ξένους επισκέπτες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, φιλόξενη, ερωτική, σημείο συνάντησης των Λεσβιών ανά την υφήλιο, μήλον της έριδος ανάμεσα στην εκμετάλλευση, την άναρχη δόμηση και την ισοπέδωση από τη μία, και στην προστασία, την πολιτισμική και περιβαλλοντική ανάδειξη από την άλλη, άγονη και γόνιμη μαζί, η Ερεσία γη είναι ένα πολύχρωμο μωσαϊκό αντιθέσεων, που θέλγει και τον πιο αδιάφορο.

Τούτος ο τόπος όμως, όπως και κάθε τόπος, δεν έχει αξία δίχως τους ανθρώπους του. Αυτοί αποτελούν την κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία, αυτοί παράγουν, αυτοί κοπιάζουν, αυτοί και καταστρέφουν, ισοπεδώνουν, κατά το δοκούν. Αυτοί κινούν την ιστορία και δίνουν ταυτότητα στον τόπο. Η φύση χάρισε απλόχερα τη γη, το χώμα, την πέτρα και την απέραντη θάλασσα. Ο άνθρωπος πήρε την πέτρα κι έφτιαξε τα πρώτα του εργαλεία, για να βρίσκει την τροφή του, δάμασε τη φύση και τα ζώα γύρω του. Βγήκε από τις σπηλιές, έφτιαξε κατοικίες, χώρους λατρείας, έμαθε να ζει και να συνεργάζεται με τους γύρω του, να παράγει και να εμπορεύεται. Να μιλά και να εκφράζεται. Δημιούργησε πολιτισμό και καλυτέρευσε τις συνθήκες ζωής του. Ταξίδεψε και διεύρυνε τους πνευματικούς του ορίζοντες. Συγκρούστηκε με τους συνανθρώπους του και συγκρούεται ασταμάτητα καθημερινά στη ματαιοδοξία του να επικρατήσει και να πλουτίσει έναντι των υπολοίπων.

Τα ίχνη της δράσης των προγόνων μας, καλής και κακής, είναι αυτά που μας βοηθούν να ανασυνθέσουμε αντίστροφα το παζλ της ιστορίας και να φτάσουμε στη δική μας αλήθεια. Πολλές φορές λείπουν τόσα πολλά κομμάτια, που είναι σχεδόν αδύνατο να συμπληρωθεί το παζλ. Άλλες πάλι φορές τα κομμάτια ανακατεύονται, ή θάβονται από υπαιτιότητα ή άγνοια, με αποτέλεσμα να χάνονται μια για πάντα ολόκληρες γενιές ανθρώπων και έργων. Την κρίσιμη στιγμή, λοιπόν, θα πρέπει να είμαστε σε θέση  να αποφασίσουμε, αν θα ζούμε για εμάς στο τώρα, χωρίς αύριο, χωρίς να σκεφτόμαστε τον αντίκτυπο των πράξεων μας στις μελλοντικές γενιές του τόπου μας ή αν θα επιλέξουμε τον ανηφορικό δρόμο που θα ρίχνει φως στα σκοτάδια, που θα βοηθήσει να βλαστήσει ο σπόρος για τους μελλοντικούς γιους και κόρες, ώστε αυτό που καταφέραμε ως κοινωνία να αποτελέσει παρακαταθήκη για το μέλλον. Και η αρχή μπορεί να γίνει κάπως έτσι.... Ας μιλήσουμε για αλήθειες. Καμία μνήμη και ανάμνηση, καμία γνώση να μην πάει χαμένη... 

Ακρόπολη Ερεσού. 2019. Ισόδομο τείχος από την επέκταση της αρχαίας πόλης

 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Γεννήθηκα το 1980 στη Μυτιλήνη της Λέσβου, πρώτο παιδί του Σταύρου Βαξεβάνη και της Μαρίας Τζοάνου. Μεγάλωσα με πολύ αγάπη μαζί με τους τρεις αδελφούς μου στην Καλλονή, τόπο καταγωγής της μητέρας μου. Αποφοίτησα το 1998 από το Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο Καλλονής και συνέχισα τις σπουδές μου στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 2003 απέκτησα το πτυχίο μου, με ειδίκευση στην Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης. Παρέμεινα στην Αθήνα, όπου παρακολούθησα σειρά σεμιναρίων της Αρχαιολογικής Εταιρίας και εργάστηκα στην Εκπαίδευση και τις Δημόσιες Σχέσεις. Το 2006 επέστρεψα στη Μυτιλήνη, όπου εργάστηκα στην Εκπαίδευση και από το 2007-2009 στην Κ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ως συμβασιούχος Αρχαιολόγος. Το Δεκέμβριο του 2011 διορίστηκα με το γραπτό διαγωνισμό του ΑΣΕΠ στην ίδια Εφορεία και ευθύς ανέλαβα τα καθήκοντα φύλαξης και πληροφόρησης στην Αρχαιολογική Συλλογή και τους χώρους της Ερεσού, σε μία περίοδο που έπαιρνε σάρκα και οστά το άνοιγμα του Νέου Εκθετηρίου της Συλλογής, στο οποίο είχα την τιμή να συμμετάσχω ενεργά. Η εργασία μου στην Ερεσό, μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω από πρώτο χέρι τον αρχαιολογικό και ιστορικό πλούτο της Αρχαίας Ερέσου, την πανέμορφη και προικισμένη φύση της και τους θεματοφύλακες του τόπου, τους κατοίκους της. Στη θέση αυτή υπηρέτησα με πολύ αγάπη και αφοσίωση ως το Δεκέμβριο του 2019, όταν και πήρα μετάταξη, αναλαμβάνοντας τα καθήκοντα της Αρχαιολόγου Προϊστορικών – Κλασικών Αρχαιοτήτων στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου. Μέχρι σήμερα εργάζομαι στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου ως υπεύθυνη του Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης και των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Είμαι παντρεμένη από το 2009 με το Γεώργιο Χυδεριώτη και έχω δύο γιους, τον Ιγνάτη και τον Σταύρο. Από το 2018 έως και σήμερα συμμετέχω ενεργά στα Δ.Σ. των Συλλόγων Γονέων των Σχολικών μονάδων του τόπου μου, προκειμένου να διεκδικώ, στο βαθμό που μου αναλογεί, τη δημόσια, δωρεάν και ισότιμη για όλα τα παιδιά εκπαίδευση. Υπό έκδοση έργα μου: 1) Πήλινες κεφαλές ειδωλίων και πήλινα πλακίδια με οφθαλμούς από τον αποθέτη του Ιερού της Θερμίας Αρτέμιδος, 2) Θησαυροί χάλκινων νομισμάτων από την ανασκαφή του ιερού της Αφροδίτης στο Οικόπεδο του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης το 1987, 3) Λίθινες πλάκες με ανάγλυφα ζεύγη πελμάτων, αναθηματικά κάτω άκρα και μαρμάρινα ομοιώματα ολόγλυφων άκρων ποδών από την Αρχαία Ερεσό και την Επικράτειά της.

Λόφος Μαστού (Βίγλα), 2016. Γενική άποψη από ΒΑ.

Λόφος Μαστού, 2017. ΒΑ Πύλη Ακρόπολης με κατάλοιπα του αρχαίου τείχους εκατέρωθεν.

Λόφος Μαστού, νότια κλιτύ, 2011. Άποψη του τείχους της Ακρόπολης από ανατολικά.