της Ειρήνης Κώτση
Από όσες θεατρικές παραστάσεις έχετε δει, πόσες είναι αυτές που σας άγγιξαν,
χαράκτηκαν βαθιά μέσα σας και τις φέρνετε στο μυαλό σας ξανά και ξανά ακόμα
και μέρες μετά;
Στo νεοκλασικό της Λ. Αλεξάνδρας, το «Πάνω Σπίτι», είχα την τύχη και την τιμή να
παρακολουθήσω πριν από λίγο καιρό μία ακριβώς τέτοια παράσταση, το ‘The
Doubles’ από την ομάδα Corpus Franca. Και λέω τύχη, γιατί αν δεν ήταν στους
συντελεστές η «δική μας» Ερυφίλη Δρακοπούλου (αφού έχει ρίζες από την Ερεσό,
από τα γένη Χαβαράνη, Δεμίρη, Παπαδοπούλου και Βώβου), προφανώς και θα είχα
χάσει την ευκαιρία να δω μία από τις καλύτερες και αρτιότερες παραστάσεις που
έχω παρακολουθήσει.
Αν νομίζετε ότι πρόκειται για κάποια ακριβή παραγωγή καταξιωμένου σκηνοθέτη,
με γνωστούς καλλιτέχνες και ηθοποιούς, σκηνικά, κουστούμια κτλ…. κάνετε λάθος!
Το σαλόνι ενός νεοκλασικού σπιτιού, με μία πολυθρόνα και δύο καθρέφτες, είναι
ό,τι χρειάστηκαν αυτά τα νέα παιδιά για να μας αποδείξουν ότι το μεγαλείο
κρύβεται στην απλότητα!
Το «The Doubles» είναι βασισμένο στο έργο «Οι Δούλες» του Ζαν Ζενέ.
Η Ερυφίλη Δρακοπούλου και η Σαμπίνα Ανδρέα Άλλεν, σε μία τολμηρή διασκευή,
παρουσίασαν μια μοναδική παράσταση σωματικού θεάτρου, όπου κίνηση, χορός
και λόγος ρέουν αρμονικά και σε καθηλώνουν από το πρώτο έως το τελευταίο
λεπτό. Δύο νέοι ταλαντούχοι ηθοποιοί, ο Γκάλ Ρομπίσα και ο Δημήτρης Γούλιος,
απέδωσαν τόσο μοναδικά τις δύο δούλες συνδυάζοντας αριστοτεχνικά υποκριτική,
λόγο και κίνηση, που πραγματικά απογείωσαν το όλο εγχείρημα!
Κι εμείς, οι θεατές, καθισμένοι κυκλικά στο δωμάτιο ενός νεοκλασικού σπιτιού,
αφεθήκαμε να μας συγκινήσουν, να μας προβληματίσουν και να μας μαγέψουν
καθώς μας παρέσυραν σε αυτό το απίστευτο παιχνίδι εναλλαγής ρόλων και
συναισθημάτων!
Φεύγοντας, ήταν αδύνατον να ξεχωρίσεις τι ήταν αυτό που σε άγγιξε περισσότερο
σε αυτήν την υπέροχη διασκευή που τόλμησαν η Ερυφίλη και η Σαμπίνα:
τα λόγια; η κίνηση; το ότι αυτά τα δύο έδεναν και αλληλοσυμπληρώνονταν τόσο μοναδικά, που δεν θα μπορούσε να υπάρξει το ένα δίχως το άλλο; Ο συγκλονιστικός τρόπος που απέδωσαν τις δούλες οι δύο ηθοποιοί, όπου από το πρώτο κιόλας λεπτό είχες ξεχάσει ότι ήταν δύο άντρες γιατί δεν είχε καμία σημασία… ήταν απλά δύο ανθρώπινα όντα παραδομένα/καταδικασμένα σε αυτό το παιχνίδι εναλλαγής ρόλων.
Μια παράσταση συγκλονιστική, δοσμένη με τρόπο φαινομενικά απλό, που όμως
ένιωθες ότι έκρυβε πίσω της πολύ δουλειά, ταλέντο, ευαισθησία, έμπνευση, και
μεράκι. Από μία ομάδα νέων καλλιτεχνών που είμαι σίγουρη ότι έχουν να μας
δώσουν πολλά στο μέλλον!
Ζητήσαμε από την Ερυφίλη να μας πει λίγα λόγια για το έργο, την ομάδα τους
καθώς και το Σωματικό Θέατρο
1. Λίγα λόγια για τις Δούλες;
Γιατί επιλέξατε αυτό το έργο;
Το Πάνω Σπίτι, ο χώρος που μας φιλοξένησε, είναι ένα νεοκλασικό σπίτι που
πρόσφατα άρχισε να λειτουργεί ως καλλιτεχνικός σύλλογος με στόχο να στηρίξει
νέους και παλιούς καλλιτέχνες. Η αρχιτεκτονική και η ομορφιά του μας
εντυπωσίασε τόσο πολύ, που μας φάνηκε αδιανόητο να μην εκμεταλλευτούμε την
αίσθηση που αναπόφευκτα προκαλεί. Συνδυάζοντας τις θεματικές που μας
ενδιαφέρουν με τον χώρο, σκεφτήκαμε πως ‘Οι Δούλες’ ήταν το κατάλληλο έργο. Το έργο αυτό γράφτηκε το 1947 από τον Γάλλο συγγραφέα Ζαν Ζενέ και ανήκει στο θέατρο του παραλόγου. Η Κλαίρη και η Σολάνζ, δύο αδελφές που εργάζονται ως υπηρέτριες, έχουν δημιουργήσει μια ιεροτελεστία που εκτελούν κάθε φορά που
λείπει η μαντάμ. Η μια φοράει τα ρούχα της μαντάμ και την υποδύεται, ενώ η άλλη
παίζει τον ρόλο της αδερφής της, δηλαδή της άλλης δούλας, και την υπηρετεί. Είναι ένα παιχνίδι ρόλων, ένα θέατρο μέσα στο θέατρο, που αφορά δυναμικές εξουσίας, την ταξική καταπίεση, την αθλιότητα, την ψευδαίσθηση αλλά και θέματα
επιτελεστικότητας φύλου.
2. Πως θα περιέγραφες το σωματικό θέατρο και γιατί το διαλέξατε;
Εγώ και η συνεργάτιδα και αγαπημένη μου φίλη Σαμπίνα, έχουμε χορευτικό αλλά
και θεατρικό υπόβαθρο. Το σωματικό θέατρο επικεντρώνεται στην κίνηση, όπου το
σώμα τίθεται ως εργαλείο αφήγησης, ενώ συχνά χρησιμοποιούνται κι άλλα μέσα ως βασικοί αφηγητές, όπως η μουσική και τα εικαστικά. Εμείς θελήσαμε να
επεκτείνουμε τα όρια, βάζοντας μέσα στο έργο μας λόγο και κίνηση. Θέλαμε να μην υπερισχύει το ένα από το άλλο, και παράλληλα να εναρμονίζονται και να
λειτουργούν σαν ένα.
3. Πώς διαφοροποιείται η παράσταση μέσω της διασκευής σας;
Στη διασκευή μας η κυρά δεν υπάρχει και το κοινό συναντά μόνο τις δούλες.
Επιπλέον, μπερδεύοντας την σειρά των γεγονότων/σκηνών, στοχεύσαμε στο να
τονίσουμε την επαναληπτικότητα της ιεροτελεστίας και της ίδιας της κατάστασης
που αφορά την καταπίεση των χαμηλότερα κοινωνικών τάξεων. Αφαιρώντας ένα
μεγάλο συγγραφικό κομμάτι θελήσαμε να αφιερώσουμε χώρο και χρόνο στην
ιστορία των δουλών. Ποιά είναι η σχέση μεταξύ τους, πώς μεταμορφώνονται στους
ρόλους τους, πώς σταδιακά χάνονται βαθύτερα μέσα σε αυτήν την ψευδαίσθηση.
Ακριβώς εκεί παραπέμπει και ο τίτλος της διασκευής μας ‘The Doubles’. Στη
δυικότητα των χαρακτήρων, των ρόλων, της πραγματικότητάς τους και της δικής
μας. Δουλέψαμε με δύο καταπληκτικούς περφόρμερς, τον Δημήτρη Γούλιο και τον
Γκαλ Ρομπίσα, επιλέγοντας να ακολουθήσουμε την επιθυμία του Ζενέ, ο οποίος,
θέλοντας να ενισχύσει την αίσθηση της ψευδαίσθησης, είχε δηλώσει ότι θέλει οι
υπηρέτριες να παίζονται από άντρες.
4. Ποιά είναι η χορογραφική σας προσέγγιση;
Δουλεύουμε με βασικό άξονα την καλλιτεχνική έρευνα. Ξεκινάμε συνήθως
διερευνώντας το θεωρητικό πλαίσιο: ποιές θεωρίες φιλοσοφίας, ανθρωπολογίας ή
κοινωνιολογίας αναδεικνύονται μέσα από το έργο/έρευνα; Ποιά είναι τα ιστορικά
στοιχεία που βοηθούν στην κατανόηση; Κατά τη διάρκεια της έρευνάς μας, συχνά
εμπνεόμαστε από άλλα έργα, χορογραφικές δουλειές, ταινίες ή σκηνές, εικαστικά
έργα, μόδα, συνθέσεις κτλ, και φτιάχνουμε ένα οπτικό πίνακα που συγκεντρώνει
όλες αυτές τις αναφορές. Το μεγαλύτερο κομμάτι της διαδικασίας είναι οι πρόβες.
Αφού συλλέξουμε όλο το υλικό, σχεδιάζουμε τους τρόπους που θα το φέρουμε
στην πρόβα για να γίνει αυτό κίνηση, διάδραση, λόγος. Αυτό γίνεται μέσα από
αυτοσχεδιασμούς που έχουν κάποιους περιορισμούς και οδηγίες, τα λεγόμενα
tasks. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, ένας αυτοσχεδιασμός που καθόρισε την
κινησιολογία των ηθοποιών ήταν βασισμένος σε μερικούς πίνακες που τους
δείξαμε, οι οποίοι αντικατόπτριζαν είτε δούλα είτε μαντάμ. Τους ζητήσαμε να
μεταφράσουν την αίσθηση των έργων σε δική τους κίνηση, και έπειτα αυτό
εξελίχθηκε με άλλους αυτοσχεδιασμούς. Καταγράφοντας υλικό από τις πρόβες με
σημειώσεις και βίντεο, μπορέσαμε αργότερα να ενώσουμε το παζλ. Έπειτα είναι και άλλα στοιχεία που ‘χορογραφούν’ μαζί μας όπως η μουσική σύνθεση, η
σκηνογραφία, η δραματουργία και, πάνω από όλα, το κομμάτι και η ψυχή που θα
φέρει κάθε συντελεστής με τον τρόπο του.
5. Λίγα λόγια για την ομάδα Corpus Franca;
Με την Σαμπίνα Ανδρέα Άλλεν δημιουργήσαμε την ομάδα σωματικού θεάτρου
Corpus Franca το φθινόπωρο που μας πέρασε. Corpus σημαίνει σώμα και Franca το
ειλικρινές, ελεύθερο και κοινό. Η κοινή μας πορεία όμως ξεκίνησε το 2018 όταν
γνωριστήκαμε κατά την διάρκεια των σπουδών μας. Είχαμε μια πολύ δυνατή
σύνδεση από την πρώτη στιγμή, και αμέσως αρχίσαμε να συνεργαζόμαστε. Τα
τελευταία πέντε χρόνια έχουμε συνυπάρξει στη σκηνή αλλά έχουμε δουλέψει και
ως η μία χορογράφος της άλλης. Φέτος αποφασίσαμε να κάνουμε μαζί το δύσκολο
βήμα της πρώτης μας επαγγελματικής δουλειάς. Μας ενδιαφέρει η καλλιτεχνική
προσέγγιση μέσω έρευνας που αφορά τις σχέσεις μεταξύ πολιτικού και
επιτελεστικού σώματος, καθώς και τα έμφυλα ζητήματα.
6. Η επόμενη δουλειά σας θα είναι διασκευή ή κάποιο δικό σας έργο;
Αυτή τη στιγμή αναζητούμε την δική μας γλώσσα. Έχουμε θεματικές που μας
ενδιαφέρουν, αλλά αυτό που έχουμε ανάγκη είναι να πειραματιστούμε και να
δοκιμάσουμε. Πήραμε ένα μεγάλο ρίσκο δουλεύοντας με ένα γνωστό θεατρικό
έργο. Σίγουρα θα μας απασχολήσει και στην συνέχεια η έννοια της διασκευής.
Παρόλο αυτά, συζητάμε ήδη για την επόμενη μας δουλειά, και σε αυτήν δεν θα
ασχοληθούμε με την διασκευή κάποιου έργου. Θα κινηθούμε ξανά με τον λόγο και
την κίνηση κοιτώντας πιο εσωτερικά την εγχώρια παράδοση, τα πρότυπα, τις
διαπροσωπικές σχέσεις, τις καταπιεστικές αναφορές και την ταυτότητα.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΥΤΩΝ
Η Ερυφίλη Δρακοπούλου προέρχεται από τον χώρο του χορού και του σωματικού
θεάτρου δουλεύοντας ως χορογράφος και interdisciplinary καλλιτέχνης. Σπούδασε
Contemporary Dance Practice (Deree-ACG), και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο πρόγραμμα Performance Practices στο ArtEZ University (NL). Τα τελευταία χρόνια ερευνά την προσωπική και συλλογική ταυτότητα σε συνεχή εξέλιξη, σε σχέση με τις οικογενειακές φωτογραφίες, την δια-γενεαλογική μετάβαση, και τις πρακτικές αρχειοθέτησης. Είναι συνδημιουργός της ομάδας σωματικού θεάτρου Corpus Franca, μαζί με την Σαμπίνα Ανδρέα Άλλεν.
Η Σαμπίνα Ανδρέα Άλλεν γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στο Τμήμα
Θεάτρου του ΑΠΘ, και συνέχισε τις σπουδές της στο Deree, απ' όπου αποφοίτησε σπουδάζοντας στο τμήμα Σύγχρονου Χορού BA Hons&' 21 με τετραετή υποτροφία χορού. Ερευνά ζητήματα ταυτότητας, αρρενωπότητας και την επιτελεστικότητα των φύλων μέσω του επίκτητου ρεπερτορίου. Με την Ερυφίλη Δρακοπούλου είναι συνιδρύτρια της ομάδας Corpus Franca δηλαδή "Ελεύθερο Σώμα"
Ο Δημήτρης Γούλιος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Έδεσσα. Αποφοίτησε από την
Ανωτέρα Δραματική Σχολή Βασίλης Διαμαντόπουλος στην Θεσσαλονίκη όπου και
συμμετείχε στις πρώτες του επαγγελματικές παραγωγές. Έχει παρακολουθήσει
διάφορα σεμινάρια πάνω στο χορό και στο σωματικό θέατρο. Από το 2020 ζει στην
Αθήνα όπου και συνεχίζει να δουλεύει στον χώρο του θεάτρου.
O Γκαλ Ρομπίσα γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και έχει ρίζες από το Ισραήλ. Μιλάει
ελληνικά, αγγλικά και εβραϊκά. Αποφοίτησε από την Ανώτερη Σχολή Δραματικής
Τέχνης του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος το 2018 και έκτοτε έχει δουλέψει
ως ηθοποιός στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, αλλά και ως
χορευτής. Έχει συνεργαστεί με το ΚΘΒΕ και την ΚΟΘ, το Θεσσαλικό θέατρο, το
ΔηΠεΘε Ιωαννίνων και το Εθνικό θέατρο.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ της παράστασης The Doubles:
σκηνογραφία/ ενδυματολογία: ΕΥΑ ΚΟΥΡΕΛΙΑ
σχεδιασμός φωτισμού: ΕΛΕΑΝΝΑ ΓΙΑΣΕΜΗ
μουσική: ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΛΑΥΔΙΑΝΟΣ
διεύθυνση φωτογραφίας: ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΛΑΧΟΝΙΚΟΛΟΣ
φωτογράφιση: ΑΛΕΞΗΣ ΟΡΦΑΝΙΔΗΣ
βοηθός δραματουργίας: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ
ηλεκτρολόγος: ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ
συντονισμός μάρκετινγκ: ΖΗΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
